De grote modderkruiper: een bijzondere slootbewoner in het Laage Veen

^{Gepubliceerd op 31 oktober 2025}

Overleven in de modder

De grote modderkruiper is een vrij zeldzame en beschermde soort in Nederland. Met zijn ronde, lange lijf tot wel 30 centimeter rust hij overdag in de modder of tussen waterplanten. ’s Nachts speurt hij met de tien draden rond zijn bek naar wormen, muggenlarven en ander voedsel. Zijn meest bijzondere eigenschap? Als het water droogvalt, graaft hij zich in de modder en kan hij wekenlang overleven in een soort slaapstand.

Sloten en plassen

De grote modderkruiper leeft het liefst in ondiep stilstaand of langzaam stromend water, met een harde bodem, een dikke sliblaag en veel waterplanten. Precies dat leefgebied vind je in de sloten en plassen van meerdere deelgebieden van het Oude Diep. Zo ook in het Laage Veen. Maar komt de soort hier ook echt voor? Dat wilde Prolander weten, omdat de herinrichting van het gebied invloed kan hebben op dit beschermde dier.

DNA

Met een nieuwe techniek, eDNA, werden watermonsters onderzocht. Daaruit bleek dat in alle sloten DNA van de soort aanwezig is. In de sloot werden daarnaast negen grote modderkruipers geteld via elektrovisserij. In de andere sloten kon niet worden geteld door het lage waterpeil, maar dát de vis hier voorkomt staat buiten kijf.

De toekomst van de vis

Toch ligt de toekomst van de vis misschien wel ergens anders. Met de herinrichting gaan sloten dicht en raken overblijvende sloten geïsoleerd. Daardoor dreigt inteelt, met risico dat de populatie verdwijnt. Toch is dit niet het einde. Prolander onderzoekt met terreinbeheerders en een ecologisch adviesbureau oplossingen, zoals verplaatsing naar een ander gebied of uitbreiding van het leefgebied. Zo krijgt deze bijzondere vis een nieuwe kans. Misschien niet op dezelfde plek, maar wel in een leefgebied dat hem de beste mogelijkheden biedt.